8 Ebrill, 2025
Mae cynrychiolwyr y diwydiant ac Ystad y Goron wedi croesawu cyhoeddi argymhellion Comisiwn Aber Afon Hafren yn dilyn eu lansiad yn Llundain ym mis Mawrth.
Roedd y Comisiwn yn y Senedd ac yn San Steffan ar wythnos y lansiad i ymgysylltu â gwleidyddion y DU a Chymru gyda’u canfyddiadau. Dilynwyd hyn gan lansiad cyhoeddus ym mhencadlys Sefydliad y Peirianwyr Sifil yn Llundain a fynychwyd gan dros 100 o gynrychiolwyr o awdurdodau lleol, llywodraethau, diwydiant, a llawer o rai eraill.
Ers hynny, mae lleisiau o ddiwydiant a gwleidyddiaeth wedi dod ymlaen i gefnogi gwaith y Comisiwn. Cymerodd Ystad y Goron ran yn y digwyddiad lansio cyhoeddus a chwaraeodd ran hefyd wrth gefnogi gwaith y comisiwn. Fel rheolwyr llawer o wely’r môr o amgylch Ynysoedd Prydain, fe fyddan nhw’n allweddol wrth gymeradwyo datblygiad yn Aber Afon Hafren yn y dyfodol.
Dywedodd Mike Dobson, Rheolwr Portffolio Ynni Newydd yn Ystad y Goron: “Rydym yn croesawu adroddiad y Comisiwn i Borth y Gorllewin ar y potensial ar gyfer amrediad llanw yn Aber Afon Hafren a’u casgliad ei bod yn ddichonadwy.
“Rydym yn nodi bod rôl y sector yn y dyfodol yn dibynnu ar benderfyniad Gweithredwr System Ynni Cenedlaethol ar fanteision amrediad llanw yn y system ynni, yn ogystal â chefnogaeth llywodraethau lleol a datganoledig, a pholisi Llywodraeth y DU. Edrychwn ymlaen at chwarae ein rhan mewn unrhyw waith pellach i ymchwilio i botensial amrediad llanw yn Aber Afon Hafren.”
Noddwyd y digwyddiad lansio gan Sefydliad y Peirianwyr Sifil.
Dywedodd yr Athro Jim Hall, Llywydd Sefydliad y Peirianwyr Sifil (ICE) ac aelod o’r Comisiwn Seilwaith Cenedlaethol: “Mae argymhellion Comisiwn Aber Afon Hafren yn darparu cyfeiriad polisi clir, wedi’i seilio ar dystiolaeth, wedi’i resymu’n dda i wneud y defnydd gorau posibl o adnodd ynni’r llanw mwyaf y DU – Aber Afon Hafren.
“Mae’r argymhellion hyn yn cyd-fynd ag adroddiad Cyflwr y Genedl 2025 yr ICE a oedd yn canolbwyntio’n gryf ar botensial trawsnewidiol ynni’r llanw.
“Trwy alw am gyd-ddylunio cydweithredol rhwng peirianwyr ac amgylcheddwyr, maen nhw’n paratoi’r ffordd ar gyfer canlyniadau gwell – nid yn unig i bobl, ond i’n planed.
“Fodd bynnag, dim ond os bydd llywodraethau’r DU a Chymru yn rhoi’r fframweithiau polisi a buddsoddi cywir yn eu lle i droi gweledigaeth y comisiwn yn chwyldro ynni carbon isel cost isel y bydd cynnydd yn digwydd.”
Yn dilyn y lansiad – cadarnhawyd na fyddai Porth y Gorllewin, y bartneriaeth drawsffiniol a sefydlodd y comisiwn, bellach yn derbyn cyllid craidd gan Lywodraeth y DU. Ers hynny, mae awdurdodau lleol wedi bod yn cyfarfod ar draws ffiniau i drafod sut y gall yr ardal barhau i gydweithio ar raddfa fawr i harneisio’r cyfle unwaith mewn oes hwn.
Dywedodd Sarah Williams-Gardener, Cadeirydd Porth y Gorllewin: “Mae’r neges gan ein comisiwn a’n diwydiant yn glir – mae angen i ni weithredu nawr i harneisio’r pŵer unigryw hwn ar gyfer y DU. Dyma gyfle unwaith mewn oes i gael y cydbwysedd cywir rhwng diogelu ein hamgylchedd pwysig a sicrhau bod gennym yr ynni carbon isel sydd ei angen arnom i sicrhau ein bod yn parhau i ddarparu’r ynni adnewyddadwy sydd ei angen ar ein system.
“Er gwaethaf y newyddion am gyllid Llywodraeth y DU ar gyfer Porth y Gorllewin, rydym yn hyderus y bydd hyn yn parhau gyda chefnogaeth o’r ddwy ochr i’r Hafren yn barod i gefnogi’r cyfle unigryw hwn ar gyfer ein hardal.”
Mae manylion llawn yr holl argymhellion gan Gomisiwn Môr Hafren, ynghyd â’r tudalennau ymchwil a fu’n bwydo iddynt ar gael ar eu gwefan: www.severncommission.co.uk
